Om analoge foto’s te kunnen ontwikkelen en af te drukken, kun je naar een fotozaak gaan die het dan opstuurt naar een lab. In dit lab ontwikkelen ze de negatieven en drukken deze vervolgens voor je af. Toch is dit een bewerkelijk proces, dat veel mensen vroeger zelf deden.
Dit omdat het goedkoper is om zelf te ontwikkelen en veel een mooier resultaat krijgen als ze zelf afdrukken.
Ontwikkelen is het chemische proces dat nodig is om het latente beeld (nog niet zichbare beeld) om te zetten in een zichtbare afbeelding. De latente afbeelding staat op een belichte fotografische plaat, film of fotopapier. Het chemische proces kan worden onderverdeeld in een aantal stappen. Bij elk stap vindt een chemische reactie plaats door de plaat, film of vel papier onder te dompelen in een bad met chemische stoffen. Deze bewerking moet in het donker gebeuren (of bij gekleurd licht waarvoor de emulsie niet zo gevoelig is), anders wordt alle halogenide in zilver omgezet en ontstaat er een egaal zwart beeld.
Ontwikkelen
Als je een plaat, de film of het vel papier belicht, wordt een klein gedeelte van de zilverhalogenide omgezet in zilver. Doormiddel van verschillende chemische reacties wordt al het overige (belichte) halogenide ook omgezet tot zilver (Ag). Daarmee wordt het latente – uiterst zwakke – beeld vele malen versterkt en dus zichtbaar.
Stoppen
Om de chemische reactie te stoppen wordt het beeld vervolgens in een stopbad gelegd. Meestal bestaat dit stopbad uit verdund zwak zuur. Vaak wordt hiervoor bijvoorbeeld azijnzuur en citroenzuur gebruikt.
Fixeren
Het beeld moet vervolgens nog gefixeerd worden. Anders verdwijnt of verkleurt het beeld na een tijdje door de reactie met licht. De niet-belichte korrels worden omgezet in een stof die in water oplost en daarmee uit de emulsie te wassen is. Veel gebruikte zouten voor fixeren zijn natriumthiosulfaat en ammoniumthiosulfaat.
Spoelen en drogen
De foto’s worden gespoeld met water, hierdoor verdwijnen de gebruikte chemicalien en blijft het ontwikkelde zilverbeeld achter. Soms wordt er, om te voorkomen dat er waterdruppels achter blijven, bevochtigingsmiddel toegevoegd.
Afdrukken
Wat ook in een donkere kamer gebeurt is het afdrukken van foto’s. Dit zijn vergrotingen van de ontwikkelde negatieven. Dit gebeurt praktisch volgens hetzelfde chemische proces als hierboven. Alleen ben je dan nog meer bezig met hoeveel licht en donker wil ik zelf in de foto. In de video hieronder zie je Nico Molenaar van het CAFU (Centrum Analoge fotografie Utrecht) in Utrecht.
Het CAFU beschikt over een open DoKa. Hier kun je cursussen volgen voor het leren van het ontwikkelen en afdrukken van analoge foto’s. Deze is ontstaan nadat het UCK haar DoKa afstootte. Een handje vol enthousiastelingen vond het zonde dat de DoKa zou verdwijnen. Daardoor is CAFU ontstaan en doen ze nog veel meer dan alleen de DoKa en haar cursussen bieden. Het CAFU biedt, samen met De Zavel, een podium voor analoge fotografen in Utrecht, houdt wandelingen en geeft cursussen. Ook stonden ze op het festival Grasnapolsky begin februari. Analoge fotografie leeft nog steeds in Utrecht.
Bekijk het artikel op Campusblog!
